Bijna elke stad heeft het en toch staat het meestal niet in de stadsgids. Het kan groot en kleurrijk zijn, maar meestal is het klein en monochroom. Volgens sommigen is het kunst, volgens anderen vandalisme. (Sluiten die twee elkaar noodzakelijk uit, vraag ik me dan af.) Als ik van een uitstap terugkom, staat mijn geheugenkaartje weer vol foto’s van muren met een spatje verf erop. Ik heb het over graffiti – een soort knipoog voor wie als eens om het hoekje durft kijken.
Waarom doen die jonge gasten dat toch? Volgens de schildering in Figuur 1 linksboven luidt het antwoord hierop: “z milosci do piekna“. En als ik dat correct uit het Pools heb weten te vertalen – met een uitgebreide intertekstuele studie en een vleugje Google Translate – is dat niet meer of niet minder dan “uit liefde voor de schoonheid”. Net zoals de meeste graffiti’s tegenwoordig, gaat het hier om een met sjabloon gespoten afbeelding (zie ook de robot rechtsonder). Tijdens mijn vertaalzoektocht kwam ik nog een leuk woord op het spoor: “szablonowo” is Pools voor “op een niet-originele manier”. Het plaatje linksonder is niet gesjabloneerd en de maker ervan claimt ook niets over liefde of schoonheid, maar ik vond het resultaat fris en lief – en dus een foto waard.
Net zo eigen aan de stad als graffiti, zijn straatartiesten die een centje proberen bij te verdienen op de stoep. Het sciencefiction-landschap van de spuitbusartiest op de foto rechtsboven was nog niet helemaal af: er werd al krassend nog een fantasiekasteel toegevoegd aan de horizon en dieptelijnen. Met de witte spuitbus werd er een heldere lichtflits aangebracht bij de planeten in de hemel en toen was het werk klaar om te verpatsen.
Figuur 1: Graffiti in Warschau.
In Kopenhagen hebben ze een wereldberoemd beeldje dat verwijst naar “De kleine zeemeermin” van de Deense sprookjesschrijver Hans Christian Andersen. Ook in Warschau verwijzen ze naar hun stadssymbool als “syrenka“, hetgeen “zeemeerminnetje” of dus “kleine zeemeermin” betekent. De zeemeermin van Warschau is echter niet van het sentimentele type en van geen kleintje vervaard, zoals je ziet aan haar schild en opgeheven zwaard. Het beeldje op het marktplein in de oude stad (zie Figuur 2 rechtsboven) is een kopie van een ouder exemplaar dat nu veilig in het museum staat. Volgens de legende kwam de meermin uitrusten op de oever van de Wisła nabij Warschau. Ze werd echter gevangen door een koopman, die haar als kermisattractie wou exploiteren. Een visserszoon hoorde haar huilen en wist haar samen met zijn vrienden te bevrijden. Sindsdien beschermt de zeemeermin Warschau, uit dank voor de hulp van haar inwoners.
Ook in de plaatselijke graffiti vormt de zeemeermin een populair thema. Mijn favoriet is de strijdbare zee-dame op de foto linksboven. Het lijkt me geen goed idee om haar te vertellen dat ze toch een beetje naar vis ruikt… ;-) De geschilderde zeemeermin rechtsonder maakt deel uit van een muurschildering ter ere van Maria Skłodowska Curie. Vorige keer toonde ik al een foto van de muurschildering van Swanski op de blinde muur aan de Nowolipki, maar ter ere van het Marie-Curie-jaar werd er ook een muurschildering-prijsvraag uitgeschreven waarvan de winnaar nu de ingang van metrohalte ‘Centrum’ opfleurt. Het is een heel kleurrijke schildering, met zowel verwijzingen naar Marie Curie als naar de stad Warschau. Door te werken met eenvoudige, overlappende vormen, is het een soort zoekplaat geworden – na een tijdje herken je steeds meer elementen. Zo spotte ik een portret van Marie Curie, maar ook een röntgenfoto van een ribbenkast, King Kong met een proefbuisje in de hand (in plaats van de blonde vrouw) en deze zeemeermin.
Aan het koninklijk paleis wenkt de zeemeermin linksonder; ze sleurt weliswaar geen vissers de diepte in, maar argeloze voorbijgangers verlokt ze wel om met haar op de foto gaan. Deze pluchen meermin is trouwens niet het enige exemplaar met pootjes: op de deuren van de Johanneskathedraal zijn er diverse varianten te vinden, waarvan sommigen meer op een vogel dan op een vis lijken. In een informatiefolder vond ik deze verklaring: op het eerste stadswapen van Warschau uit de vijftiende eeuw stond een mythisch wezen dat half-man en half-vogel was. Pas in de achttiende eeuw werd er een half-vis half-vrouw op het wapen afgebeeld. Net als in de biologie evolueerde ook de afbeelding geleidelijk. Vandaar dat de zichtbare voeten van de poserende zeemeermin wel zo gepast zijn – ditmaal niet uit liefde voor de schoonheid, maar uit liefde voor de (kunst-)wetenschap.
Figuur 2: Zeemeerminnen in Warschau.
Gelijkaardige berichten:
Pingback: Verslag München – deel 1 » Sylvia's blog