Twee weken geleden vroeg ik jullie om mee te raden naar waar onderstaande foto gemaakt is:
Dit was de opgave: "Waar is deze foto gemaakt?"
Ik heb jullie blijkbaar onderschat! De foto stond nog geen half uur online op SciLogs, of Kris De Winter kwam al met de juiste oplossing: het is inderdaad de Graslei in Gent. Reinout, Eva Janssens en Wilfred Swinkels waren ook overtuigd dat het Gent moest zijn; enkel Evy Sohier nam Brugge nog in overweging. De foto is genomen vanaf de Korenlei, zoals luk suggereerde. Het gaat inderdaad om een reflectie in een oog, zoals Kris en Evy goed opmerkten. Als eerste bewijsstuk toon ik hier de volledige foto:
Oplossing fotoraadsel: je zag een detail van dit oog, waarin de Gentse Graslei reflecteert.
Als tweede bewijsstuk toon ik nog een foto, die op dezelfde avond gemaakt is, maar dan in de richting van de Graslei. Je ziet de karakteristieke toren van het oude postgebouw (waarvan de klok al maanden fout staat), waardoor de reflectie goed te herkennen was. (De parasol die links op het oog te zien was, staat hier buiten beeld aan de rechterkant.)
Vanaf de Gentse Korenlei zie je aan de overkant van het water de Graslei.
Behalve jullie feliciteren met de rake gokken, moet ik ook Danny bedanken om niet te knipperen of te bewegen terwijl ik de lens toch gevaarlijk dicht bij zijn rechteroog hield (en al een sangria op had). Een pluim ook voor mijn trouwe compactcamera en dan vooral de ‘super macro’ optie, die toelaat om op een zeer korte afstand te focussen.
Voor een wetenschapper is het leuk om zo’n foto te analyseren. Enerzijds heb je de reflectie op een bol oppervlak. Anderzijds zie je daar doorheen toch ook nog iets van het oog zelf. Om het natuurkundig te zeggen: de traanfilm van het oog vormt een halfdoorlaatbare spiegel. Vandaag ga ik nog even door op die bolle spiegels; het thema oogkleur bewaar ik voor de volgende keer.
Bolle spiegels zijn interessant voor fysici, toeristen en tekenaars; we bespreken ze in die volgorde.
Natuurkundigen zullen je weten te vertellen dat de bolle spiegel een speciaal geval is van een gekromde spiegel, die je steeds kunt beschrijven aan de hand van klassieke optica. Bij een holle of ‘concave’ spiegel wordt het licht geconvergeerd en is er een reëel beeld, dat je op een scherm kunt projecteren (zie bijvoorbeeld hier en hier). Bij een holle of ‘convexe’ spiegel zal het licht juist divergeren (zie bijvoorbeeld hier en hier). Zowel het brandpunt als het krommingsmiddelpunt bevinden zich in de spiegel, maar daar kan geen licht komen: het gaat dus om een virtueel beeld (gevormd door de gereflecteerde lichtstralen denkbeeldig door te trekken tot in de spiegel), dat niet op een scherm geprojecteerd kan worden.
Wel kun je een foto maken van zo’n bolle spiegel. Voor een fotograaf geeft dit interessante mogelijkheden: zoals bij elke spiegel kun je zowel laten zien wat er zich vóór als achter de lens bevindt (inclusief jijzelf). Bovendien wordt alles verkleind weergegeven en kun je dus méér van de omgeving fotograferen dan in een vlakke spiegel. Hieronder zie je een paar voorbeelden. Probeer het gerust ook eens voor je volgende vakantiefoto’s.
Bolle spiegels bieden tal van mogelijkheden voor fotografen. Vanaf linksboven en met de klok mee zie je: een bolle spiegel in de trappenhal van 'World of Illusions' (Edinburgh), de reflectie in een slinger van Foucault, een bolle toiletknop en een stolp op het congres in Warschau.
Wat voor fotografen geldt, geldt natuurlijk ook voor tekenaars. Met name Escher heeft een zeer bekend zelfportret gemaakt, waarbij hij een reflecterende bol in zijn linkerhand houdt. Daarin zie je niet enkel de kunstenaar, maar ook de kamer waarin hij zich bevindt.
Het ideaal van de kubisten om een voorwerp van alle kanten te tonen op een plat vlak, kan dus ook bereikt worden door een tekening of foto te maken van het voorwerp met daarachter een bolle spiegel. Bovendien zouden mensen voorkeur hebben voor ronde vormen. Wie weet heet het kubisme van de toekomst dus wel “sferisme”…
Volgende keer komt oogkleur aan bod. Dan zoek ik ondermeer een antwoord op de volgende vragen. Kunnen ouders die beiden blauwe ogen hebben, toch een kind krijgen dat bruine ogen heeft? En kun je je oogkleur permanent veranderen, met een pilletje of een operatie? Kijk elkaar in de tussentijd maar eens diep in de ogen, maar wees voorzichtig met die macrolens!
Gelijkaardige berichten:
- Hoe een fysicus TV kijkt (oplossing fotoraadsel)
- Traanfilm (oplossing fotoraadsel)
- Oplossing fotoraadsel en een keukenproefje
Pingback: De fysica van hemelsblauwe ogen » Sylvia's blog
Pingback: Tien x (Kerst + Wetenschap) » Sylvia's blog
Pingback: Nanodraden op het Gravensteen » Sylvia's blog