Wereldwijd is het Engels de taal van de wetenschap. In de Middeleeuwen was dit nog het Latijn. Maar als het aan Simon Stevin had gelegen, had het Nederlands vandaag de dag net zo goed een wetenschapstaal kunnen zijn!
De wetenschappelijke revolutie kende hoogdagen bij het begin van de zeventiende eeuw, waarin onder andere Galileo door zijn telescoop keek en Newton de universele zwaartekracht ontdekte. Niet toevallig werden er in die periode ook heel wat nieuwe woorden aan de taal toegevoegd en nam het gebruik van Latijn als wetenschappelijke lingua franca af.
De Open University maakte een reeks over de geschiedenis van de Engelse taal in tien animatiefilmpjes van elk één minuut. Het vijfde filmpje, dat je hieronder kunt bekijken, gaat over wetenschappelijk Engels. (Als je van deze stijl houdt en meer wil weten over de geschiedenis van het Engels, bekijk dan alle episodes, of – nog gemakkelijker – kijk naar de compilatieversie van alle tien de hoofdstukken in één filmpje.)
In de zeventiende eeuw werden er ook heel wat wetenschapsgerelateerde woorden toegevoegd aan het Nederlands. De in Brugge geboren Simon Stevin vond dat het Nederlands een wetenschappelijke taal kon en moest zijn. Hij weigerde bijvoorbeeld om in het Latijn te doceren. Stevin benoemde zelfs hele wetenschapstakken: hij populariseerde het woord “wiskunde” (althans de toenmalige vorm: “wisconst“). Naar analogie daarmee spreken we in het Nederlands ook van “natuurkunde” en van “scheikunde” (destijds: “stofscheyding“). In tegenstelling tot de ons omringende talen, die veelvuldig bij elkaar gingen lenen, beschikt het Nederlands dankzij de invloed van Stevin dus over vrijwel unieke woordvormen voor deze begrippen.
Je parate kennis over Stevin kan je hier opfrissen en enkele details over zijn woordsmeederij vind je hier. (Als je zelf een betere webpagina kent met informatie over de woorden die door Stevin zijn ingevoerd, lees ik dat graag in de commentaren!)
Gelijkaardige berichten:
Pingback: Hoe oud is het woord “scientist”? » Sylvia's blog
Ook dat nog. Ik heb het woord Natuurkunde altijd een onding gevonden (uniek of niet), blijkt het ook nog door een naamgenoot te zijn verzonnen. Natuurkunde: ik weet het niet, ik vind het beter bij biologie passen dan bij de natuurkunde zelf. Fysica is mooier, maar dan ben je dat unieke weer kwijt. De vraag wordt: welke term verenigd het beste van de twee werelden, uniciteit en precisie?
De term ‘natuurkunde’ heeft inderdaad ook nadelen!
Citaat uit een eerder stukje:
“Fysica wordt ook ‘natuurkunde’ genoemd, wat weer voor nieuwe problemen kan zorgen: als mensen daar iets te enthousiast op reageren, sta je voor je weet bij hun vijver naar de vissen te kijken, want “daar ken je natuurlijk alles van”. Probeer hen dan maar eens beleefd op andere gedachten te brengen…”
Ja, en dan is het ook nog de kunde van het naturen, en de kennis van het natte uur. Maar dat verband met de vogeltjes en de bijtjes is gemakkelijk gelegd. Mijn moeder heeft me ooit verteld dat in haar tijd (ze was van 1925) het vak natuurkunde op de lagere school een soort biologie was, dierkunde, plantkunde, etc. Toen ik haar vertelde dat er tegenwoordig onder natuurkunde iets anders wordt verstaan, wilde ze me haast niet geloven. Nog iets: Ik heb gisteren je YBCO-song gelinkt op facebook, op de pagina van Marc Vanfraechem. Het ging plots over zingende wetenschappers. Een collega van je, Andreas de Block, reageerde. Hij zou er je morgen over aanspreken:
https://www.facebook.com/marc.vanfraechem?fref=ts
Bedankt dat je me even waarschuwt, dan kan ik me mentaal voorbereiden op morgen…
Ik heb geen FaceBook-account, maar ik heb wel een blogstukje van Marc Vanfraechem gevonden over zingend wiskundige Tom Lehrer.
Klopt. Marc en ik raakten toen aan de praat over wetenschappers en muziek. En van het een kwam het ander. Andreas is blijkbaar ook een facebookvriend van Marc. Het filmpje viel in de smaak!
Pingback: Kinderspel » Sylvia's blog