Vandaag is het Gedichtendag en begint de Poëzieweek. (Ja, een week die begint op donderdag. “Kunst moet conventies in vraag stellen,” zullen de organisatoren gedacht hebben.)
In mijn geheugen dartelen er heel wat gedichten rond. Soms rusten ze even uit aan de tafels van vermenigvuldiging, die daar ook in opslag staan. Er zitten veel bekende teksten tussen uit het Nederlandstalige repertoire, maar die kun je vast al elders op het web vinden. Daarom kies ik hier voor een minder bekend, Engelstalig gedicht: “Numbers” van Mary Cornish.
Hieronder heb ik een poging gedaan om het gedicht te vertalen. Het zijn blanke verzen, dus dat scheelt al, maar toch kwam ik een aantal moeilijkheden tegen. Het Engelse werkwoord “to add” betekent bijvoorbeeld zowel optellen als toevoegen, waardoor een mooi beeld uit de tweede strofe in het Nederlands minder goed tot uiting komt. Verder is het natuurlijk mogelijk dat bepaalde subtiliteiten me zijn ontgaan. Suggesties ter verbetering zijn dan ook welkom! :-)
Getallen
(origineel van Mary Cornish)
Ik hou van de gulheid van getallen.
De manier, bijvoorbeeld,
waarop ze bereid zijn mee te tellen
eender wat of eender wie:
twee augurken, één deur naar de kamer,
acht dansers gekleed als zwanen.
Ik hou van de huiselijkheid van optelling –
doe er twee koppen melk bij en roer –
de sensatie van overvloed: zes pruimen
op de grond, drie erbij
vallend uit de boom.
En vermenigvulding maakt school
van vis maal vis,
wiens zilveren lichamen broeden
onder de schaduw
van een schip.
Zelfs aftrekking is nooit verlies,
slechts optelling ergens anders:
vijf mussen doe er twee vanaf,
de twee in iemand anders’
tuin nu.
Er is een grootheid aan staartdeling,
terwijl hij afhaalchinees uitpakt
doos na papieren doos,
in elk gevouwen koekje
een nieuw geluk.
En telkens sta ik versteld
door het geschenk van een oneven rest,
vogelvrij aan de staart:
zevenveertig gedeeld door elf maakt vier,
met drie resterend.
Drie jongens buiten bereik van hun moeders’ roep,
twee Italianen op weg naar de zee,
één sok die nergens is waar jij kijkt.
Bron: Mary Cornish, tijdschrift Poetry, volume CLXXVI, nummer 3, juni 2000.
Voor wie van dit soort gedichten houdt, raad ik de bundel “Wis- en natuurlyriek” van Drs. P en Marjolein Kool aan. Die bundel is – net als “Numbers” – origineel verschenen in 2000. Als voorsmaakje: lees “Stelling” en “Één-op-één”, of “Kies exact“, of kom mijn exemplaar eens lenen.
Na de vouw kun je het origineel van “Numbers” lezen.
Numbers
(by Mary Cornish)
I like the generosity of numbers.
The way, for example,
they are willing to count
anything or anyone:
two pickles, one door to the room,
eight dancers dressed as swans.
I like the domesticity of addition–
add two cups of milk and stir—
the sense of plenty: six plums
on the ground, three more
falling from the tree.
And multiplication’s school
of fish times fish,
whose silver bodies breed
beneath the shadow
of a boat.
Even subtraction is never loss,
just addition somewhere else:
five sparrows take away two,
the two in someone else’s
garden now.
There’s an amplitude to long division,
as it opens Chinese take-out
box by paper box,
inside every folded cookie
a new fortune.
And I never fail to be surprised
by the gift of an odd remainder,
footloose at the end:
forty-seven divided by eleven equals four,
with three remaining.
Three boys beyond their mothers’ call,
two Italians off to the sea,
one sock that isn’t anywhere you look.
Volgens mij is zelfs het origineel hier en daar voor kleine verbeteringen vatbaar. De derde strofe maakt goed gebruik van twee dubbele betekenissen (die in het Nederlands overeind blijven): zowel van ‘school’ als van ‘vermenigvuldigen’. Dat neemt echter niet weg dat “vis maal vis” iets geks geeft: vis in het kwadraat, dat zwemt toch niet zo lekker! Of denk ik er nu weer te lang over na?
Van mij krijgt dit speelse gedicht alleszins een mooie acht! Niet op tien (dan is het trouwens slechts 0.8), maar gewoon: mijn lievelingsgetal. 8-)
Gelijkaardige berichten:
