Eerder deze maand werd ik 100 000 jaar oud (in binair dan toch), maar vandaag is het mijn blog dat een verjaardagstaartje verdient met daarop 1 kaarsje (zowel in binair als decimaal).
Naar aanleiding van het afronden van mijn tweede doctoraat vorig jaar op 2 mei trakteerde ik mezelf op een eigen domeinnaam en op 30 mei 2011 zette ik mijn eerste blogpost aller tijden online. Ik koos voor de blogsoftware van WordPress, omdat die gratis is, geschikt voor beginners en toch zeer flexibel. Daar ben ik nog steeds erg tevreden over.
Intussen telt dit blog meer dan honderd gepubliceerde berichten en nog een twintigtal posts waar ik eens aan begonnen ben, maar die ik nog moet afwerken. Het lijkt er dus op dat dit blog met het uitblazen van het eerste kaarsje nog niet aan zijn laatste adem toe is. Je kunt hier dus ook in de toekomst nieuwe stukjes onderzoek komen lezen. Tot binnenkort!
Naar de film gaan vóór Pasen kan ernstige gevolgen hebben.
Moet ik het verhaal achter deze fotocompositie hier echt uit de doeken doen?
Wel, ik schreef toch al dat we naar “The Hunger Games” zouden gaan kijken? En dat het daarna Pasen was, heeft u ook gemerkt? Als ik eenmaal weet wat er in gevulde paaseitjes zit en ik vind die vulling erg lekker, leg ik er al eens eentje opzij. Dat beeld deed Danny denken aan “The Hunger Games“, want… [spoiler] die met de gekleurde papiertjes overleven het langst.[/spoiler]
Gisteren beweerde ik nog vol overtuiging dat Pasen niet de kleurrijkste feestdag van het jaar is, maar wat pastelkleuren betreft springt Pasen er toch bovenuit. In april 2009 waren Danny en ik in San Fransisco voor een congres (MRS Spring Meeting). We kwamen net op tijd aan om Pasen mee te maken aan de Amerikaanse Westkust.
Pasen in San Fransisco is ánders: zonnig, kleurrijk en uitbundig. Hier enkele foto’s die ik maakte van de paasoptocht in een winkelstraat. We zagen dragqueens met torenhoge pruiken in cabriolets, vrouwen met kleurrijk versierde hoeden, kinderen met beschilderde gezichtjes en ballonnen, brandweermannen, fietsende meisjes met zeepbelmachines, een groep rolschaatsers verkleed als koeien en honden verkleed als paashaas of honingbijtje. Er stonden kraampjes op straat en de winkels zelf waren uitgedost met plastic bloemen, eieren in fluokleurtjes, groene slingers en vlinders
Paasoptocht in San Fransisco: pastelkleuren in de zon.
In een etalage in een ander straatje zag ik deze houten paasfiguren zitten. Dit jaar dienen ze als mijn paasgroet aan jullie, beste bloglezers.
Nee, de titel van “kleurrijkste feestdag van het jaar” gaat wat mij betreft niet naar Pasen. Volgens onze kalender was het eerder deze week (op 3 april) “Find a Rainbow Day“. Wij leefden hier kalendergewijs toen nog in maart en zo hebben we deze mooie feestdag zomaar aan ons voorbij laten gaan.
Het is een kalender van Discworld, waar ook fictieve feestdagen opstaan, maar “Find a Rainbow Day” blijkt echt te bestaan. Nu ja, het enige dat ik heb kunnen achterhalen is dat deze feestdag afkomstig is uit de Verenigde Staten en dat er naar aloud Amerikaans gebruik een hoop merchandising rond verkocht wordt – al mag je voor deze gelegenheid ook zelf een mooie tekening maken of iets knutselen. ;-) Hoe lang deze dag al gevierd wordt en waarom dan juist op 3 april blijft mij een raadsel. Hier kun je aftellen naar de volgende Regenboogdag.
Dinsdag regende het niet, dus de kans om een echte regenboog te vinden was niet zo groot, maar je kunt de natuur altijd een handje helpen. Door te gaan zwemmen, bijvoorbeeld, of door de auto te wassen.
Wij wassen onze auto zelden en dan nog enkel als de zon schijnt. Het zou toch zonde zijn om van de gelegenheid geen gebruik te maken om regenbogen te fotograferen?
Om het helemaal in de Amerikaanse sfeer te houden, moet het extremer en moeten er vuurwapens aan te pas komen. En ja hoor, je kunt een regenboog maken met behulp van een hagelgeweer!
Om het helemaal af te maken, had ik er nog deze aftiteling bijgezet: “No rainbows were harmed in the making of this video“, maar of dat ook geldt voor de vissen?!
Laten we toch met iets vredelievenders afsluiten: de installaties van kunstenaar Mark Garry bestaan uit draadjes die door de kamer gespannen zijn, maar doen denken aan regenbogen. Een tweede optie om binnenshuis aan een regenboog te komen is de installatie ‘Cumulus‘ van de Nederlandse kunstenaar Berndnaut Smilde: een wolk in een kapel – een zeer poëtisch beeld! Lamp op zetten, laten uitregenen en klaar is uw regenboog. (Niet aan te raden op parket.)
PS: Als iemand voor mij deze dubbele-regenboogcakejes wil bakken, zal ik heel dankbaar zijn. :-) (Het recept staat hier.)
Morgen is het 14 februari en omdat dit de eerste Valentijn is sinds de start van dit blog, zijn er nog tal van mogelijkheden om een nieuwe traditie te starten. Veranderen we deze pagina’s één dag naar roze? Voorzien we de achtergrond van hartjes? Of gooien we het toch over een andere boeg? Ja, ik denk dat we het bij een thematische blogpost zullen houden. Daarom is het thema vandaag: hartvormige krommen.
Als je naar “hartkromme” zoekt op Wikipedia, kom je bij de cardioïde uit, inclusief een mooie illustratie van de constructie: volg de beweging van één punt op een cirkel terwijl deze rond een andere, vaste cirkel met dezelfde straal draait. Dit is een rolkurve, net zoals de cycloïde, waarbij je ook de beweging volgt van een punt op een cirkel, maar dan terwijl deze over een rechte lijn rolt.
Als je morgen iets gaat drinken met je (toekomstige) lief, kijk elkaar dan niet enkel diep in de ogen, maar let ook eens op de lichtweerkaatsing in je glas of kopje. Als het licht goed zit, zie je hier een hartvormige caustiek. (Voor meer uitleg over (kata-)caustieken in het Nederlands kun je hier terecht. Daar wordt caustiek weliswaar als ‘kaustiek’ gespeld, maar ik verkies vandaag de letter ‘c’ van Cupido.)
Misschien komt jouw idee van een Valentijnshartje niet overeen met de vorm van een cardioïde. Geen nood: er zijn nog genoeg andere wiskundige krommen die op een hartje lijken. Hieronder zie je een overzicht met een aantal mogelijkheden. Linksboven zie je nogmaals de cardioïde, terwijl rechtsonder een hartje staat zoals dat op de meeste Valentijnskaarten staat afgebeeld.
Deze zes wiskundige krommen komen overeen met een hartsymbool.
Hiermee zijn zeker niet alle opties uitgeput: je kunt varianten maken van deze vergelijkingen en er zijn nog andere families van krommen die in zekere mate op een hart lijken. Als je de kromme rechtsonder een beetje uitrekt in de lengterichting krijg je bijvoorbeeld het symbool dat ook op speelkaarten wordt gebruikt (afbeelding). Als je echt wil uitpakken morgen, ga je natuurlijk voor 3D.
Afsluiten doen we met twee cartoons uit het archief van Brightly Wound:
Het hart als Klein-fles en als kwantumexcitatie. (Bron afbeeldingen: http://brightlywound.com/?comic=12 en http://brightlywound.com/?comic=13)
Aangezien echte geeks hun liefdesbrieven in LaTeX schrijven, heb ik voor hen nog deze tip: het commando “\heartsuit” geeft het symbool .
Niet enkel wiskundeliefhebbers hebben recht op thematische Valentijnkaartjes. Fysici zoeken hun inspiratie bij Newton: “An object in love will remain in love forever“, terwijl filosofen kunnen rekenen op Descartes: “Amo ergo sum“. (Meer Valentijnswensen van de hand van Ben Kling vind je hier, hier en hier.)
Gisteren was de eerste avond van het Lichtfestival in Gent. Er waren veel mooie dingen te zien en dan hebben we nog niet eens alle locaties bezocht. Als je de kans hebt om komend weekend een avond in het centrum van Gent rond te wandelen: zeker doen! (Hier vind je de pdf met de wandelroute.) Aan de Korenmarkt kun je het oude postgebouw tot leven zien komen (filmpje). De Sint-Jacobskerk verandert in een gigantische kaleidoscoop, waarbij je zelf voor de patronen kan zorgen. Aan de Vrijdagsmarkt is er een leuke optische illusie met een stuk graffiti: “Interstices in a synaptic space” van Afterlight. Door schaduwen toe te voegen lijkt de vlakke lijntekening drie-dimensionaal te worden (filmpje). Voor mij werkte het effect beter dan eender welke 3D-film die ik ooit gezien heb (en je hoeft er niet eens zo’n vervelende bril voor op).
De stad Gent had op voorhand een oproep gedaan aan haar inwoners om de donjon (de centrale woontoren) van het Gravensteen van nieuwe muren te voorzien. Je kon drie kanten van het gebouw inkleuren op papier of digitaal een ontwerp insturen; dit zou dan tijdens het Lichtfestival op de muren geprojecteerd worden. Danny gebruikte zijn berekeningen aan nanodraden om een ontwerp te maken. Zo komt het dat er tussen de vrolijke kindertekeningen deze dagen ook een beetje fysica te zien is op het Gravensteen. De nanodraden zijn regelmatige, lijnvormige structuren die aan het oppervlak van germanium onstaan door de aanwezigheid van platina. Om computers steeds sneller te maken, zijn er steeds kleinere chips nodig, waarop er meer schakelingen passen. Deze nanodraden zijn slechts één atoom breed en zijn dus de ultieme stap naar miniaturisatie in de elektronica. Eenvoudig gezegd dient het onderzoek naar nanodraden er dus voor om ervoor te zorgen dat de volgende generatie laptops weer kleiner en sneller kan zijn dan de huidige. Dat er onderweg een hoop kwantummechanica en weken rekentijd op een supercomputer aan te pas komen om de experimenteel gevonden resultaten theoretisch te verklaren, maakt het onderzoek des te uitdagender.
Een nanometer is een miljoenste van een millimeter of een miljardste van een meter. Aangezien nanodraden zelfs iets minder dan een nanometer breed zijn, zijn ze dus onzichtbaar voor het blote oog. Ze zijn zelfs te klein om door een gewone lichtmicroscoop zichtbaar gemaakt te worden. Nanodraden kunnen wel in beeld worden gebracht met een rastertunnelmicroscoop (STM). Als je een stukje germanium met nanodraden ongeveer tien miljard keer zou kunnen uitvergroten, dan zouden het zo groot zijn als de donjon van het Gravensteen. Het voordeel van theoretische berekeningen van nanostructuren is dat je de resultaten visueel kunt voorstellen en dat je die plaatjes onder eender welke hoek kunt bekijken, de kleuren kunt aanpassen en ze zo groot kunt maken als je zelf wil. Als je zelf wil zien hoe een tien miljard keer vergrote nanodraad op een germaniumoppervlak eruit ziet, dan kun je nog tot zondagavond een kijkje gaan nemen. Hier alvast een voorsmaakje:
Boven twee foto's van de geprojecteerde nanodraden op de donjon van het Gravensteen. Beneden een miniatuurversie van de ontwerptekening.
Wij gaan vanavond de andere locaties nog verkennen. Misschien tot ziens op het Lichtfestival.
Aanvulling:
Meer foto’s van het festival kun je zien bij het verslag op gentblogt.be. De nanodraden op het Gravensteen vind je hier in een betere resolutie: foto 1 en foto 2.
We wensen elkaar deze dagen zo vaak het beste voor 2012, dat we haast zouden vergeten hoe goed 2011 al was! Voor ons was het een gelukkig jaar. We waren niet zwaar ziek. We reisden de wereld af. 2011 was ook het jaar dat ik met dit blog begon. Ik heb het gevoel dat we alles eruit hebben gehaald wat erin zat en dat is een goed gevoel.
De laatste dag van het jaar wordt er heel wat geteld en opgelijst. Dagobert Duck telt zijn goudstukken na en winkeliers maken hun inventaris op. Kranten schrijven over de mooiste liedjes en de grootste rampen van het voorbije jaar. Ja, eind december is lijstjestijd, ook op planeet Academia. De academische wereld houdt er een eigen jaartelling op na, waarin Nieuwjaar op 1 oktober valt. Veel activiteitenverslagen moeten dan ook pas op het einde van het academiejaar ingediend worden. Toch worden sommige inventarissen al aan het eind van het kalenderjaar opgemaakt. Op de faculteit in Groningen wordt bij de nieuwjaarsborrel het Griph-bulletin gepresenteerd, waarin alle publicaties van alle faculteitsleden van het afgelopen jaar worden opgelijst. Dit is dus een goed moment om onze eigen publicatielijsten aan te vullen en even stil te staan bij de oogst van 2011.
Het afgelopen jaar:
behaalde ik een doctoraat en Danny een rijbewijs,
namen we twee keer het vliegtuig om op congres te gaan,
Zo, de publicatielijst en het CV op het statische deel van mijn website zijn ook weer aangevuld. Daarmee is het werkjaar 2011 hier afgesloten. Op naar een nieuw jaar, maar eerst nog even rondneuzen op het internet op zoek naar andere overzichtslijstjes, zoals:
We hebben een boom in huis gehaald en hem vol bolspiegels gehangen. Het heeft al gesneeuwd in Gent. Het laatste blad verdwijnt weldra van de kalender. Voor dit gebeurt zullen er allerhande deadlines wel of niet gehaald worden. Het is duidelijk: de eindejaarsfeesten komen eraan!
Ik heb twee weken geleden al een lijstje met kersttips gepost, maar intussen heb ik nog zoveel leuke dingen zien passeren dat er vandaag een tweede deel moet komen. Hier zijn er nog tien tips om de eindejaarsperiode op wetenschappelijk verantwoorde wijze door te komen:
Voor mij is het geen echte kerst zonder Nationale Wetenschapsquiz! De vragen van dit jaar, inclusief de onvermijdelijke Archimedes-instinker, staan hier.
Eenvoudige vragen over kansrekening zorgen altijd voor gedonder, dus ook vraag 14 van de NWQ11 zal zeker mensen op het verkeerde been zetten. (Spoiler: ik sluit me aan bij het commentaar van Keezie).
VRAAG 14
Je hebt drie doosjes met bonbons. In het ene zitten twee witte bonbons, in het andere zitten twee pure bonbons en in het derde doosje zitten een pure en een witte bonbon. Je kiest willekeurig één van de drie doosjes en pakt daaruit ook weer willekeurig één van de twee bonbons. Die bonbon is wit. Wat is nu de kans dat de andere bonbon in het gekozen doosje ook wit is?
a. 1/3.
b. 1/2.
c. 2/3.
Als je de vragen over kansrekening en Archimedes wil ontwijken, kun je het natuurlijk ook bij de junior-editie van de quiz houden.
Ben je nog steeds op zoek naar originele kerstversiering en ben je niet vies van elektronica en/of sciencefiction? Doe dan je voordeel met deze 20 decoratietips.
Venn-diagram over de kerstman. (Bron afbeelding: http://stephenwildish.co.uk/friday.html)
Met de feestdagen wordt er stevig getafeld. Heb je je ook al afgevraagd hoe het komt dat je altijd nog plaats hebt voor een dessertje, hoe veel je voordien ook gegeten hebt? Hier blijkt een wetenschappelijke verklaring voor te zijn: suikers wekken een reflex op waardoor de maagwand verder uitzet. Zo maakt die kerststronk zijn eigen plekje vrij! De truc is om na een zware maaltijd wel suiker te eten, maar het bij iets kleins te houden, zoals een praline: hierdoor rekt de maag wel uit zonder de extra ruimte op te vullen. Dat geeft een minder vol gevoel.
Ik vraag me trouwens af of die voedingswetenschapper sinds de zomer al verder is geraakt met het zoeken naar de perfecte chocolade.
Hou je juist helemaal niet van het lange feesttafelen en verveel je je altijd op familiefeesten? Dan heb je wat afleiding nodig: origami misschien? Druk deze instructies af en vouw rustig je eigen DNA-molecule. Leer het ook aan je kleine neefje of nichtje. Als er een kom met drijfkaarsjes op tafel staat, kun je met een beetje gevouwen papier ook het effect van dit filmpje proberen te evenaren. Kunstig!
Met de kerstdagen kan er in de ruimte ook weer Nederlands gesproken worden: de Nederlandse ESA-astronaut André Kuipers werd vandaag met succes gelanceerd voor een verblijf van een half jaar in het ISS. (Lees ook zijn blog.)
Rond kerst hangen er overal bolspiegels. Hier een voorbeeldje uit het station van Utrecht.
Bonus (toegevoegd op 22 december): Als je die kerstballen beu gezien bent, kun je ze altijd laten barsten. In combinatie met een hogesnelheidscamera geeft dat prachtige resultaten!
Bonus-bonus (toegevoegd op 23 december): de limiet voor X -> MAS wordt mooi uitgewerkt op Zeno’s adventkalender van xkcd.
Zo, die Sinterklaas is het land uit, dus nu is het aftellen naar Kerstmis. Ik help je deze periode overbruggen met vijf wetenschappelijk verantwoorde tips:
Dan een tip voor ónder de kerstboom. Ken je iemand die dringend zijn wetenschappen moet bijschaven, maar enkel stripverhalen leest? Dan zijn deze manga’s een ideaal cadeautje: er zijn uitgaven over diverse onderwerpen, zoals relativiteit, lineaire algebra en moleculaire chemie.
Het is ook altijd gezellig om kaarsjes te laten branden met de feestdagen. Kijk goed wanneer je ze uitblaast: misschien zie je wel een regenboog in de damp van minuscule wasdruppels, zoals vastgelegd door deze fotograaf
U bent aanstonds jarig en dat zullen we geweten hebben. Waar U en Uw knechten het snoepgoed destijds nog achteloos “in één of andere hoek” strooiden (en daarmee Toon Hermans tot waanzin dreven), worden de woonkamers tegenwoordig volgestouwd met chocolade, pepernoten en ander suikergoed. De concurrentie met die andere vrolijke kindervriend in rode outfit is hard, dat begrijp ik. Bovendien is het wel zo verstandig om de huizen alvast tot de nok toe te vullen, zodat U er op Sinterklaasavond veilig met Uw paard en Uw hele gevolg over kunt met die zware zakken vol speelgoed.
Op de Nederlandse televisie worden Uw voorbereidingen voor Sinterklaasavond op de voet gevolgd in speciale Sinterklaasjournaals. Er worden zelfs kamervragen gesteld over Uw paard dat zoek zou zijn. Wat me ook is opgevallen, is dat Marc-Marie Huijbregts niet meer bij U werkt als Sorrypiet. Vindt U dat ook zo jammer? Om het verlies een beetje goed te maken, stuur ik U dit filmpje uit 2007. (Ja, wonderlijk briefpapier hebben ze tegenwoordig, hè!)
Misschien had U Uw Sorrypiet toch beter nog even in dienst gehouden, in verband met het kleine euvel met die speelgoedfolders. O, U weet er nog niets van? Sta me toe dat ik U even bijpraat.
Al weken voor Uw verjaardag vallen er speelgoedfolders in onze brievenbussen. Voor de meeste kinderen is zo’n folder een plezier op zich. Bij elk plaatje kan het kind zich voorstellen hoe leuk dit nieuwe spel zou zijn, of hoe dat afgebeelde poppetje en die boerderij te combineren zijn met speelgoed dat het al heeft. De iets grotere kinderen vragen zich vertwijfeld af welk nieuw speeltuig na een dag, een week, of een maand nog even leuk zal zijn – om alsnog iets te kiezen dat al na een paar uur stuk gaat. Ach en wee, de onstuimigheid der jeugd.
Over die speelgoedbrochures heb ik nog een appeltje te schillen met U. (Het mag best een appeltje van oranje zijn, als dat U belieft.) Kinderen schrijven U al sinds jaar en dag brieven om te laten weten welk speelgoed ze het liefste willen. Blijkbaar kunnen ze dat dus prima zelf beslissen. Waarom tracht U hun keuze dan op deze manier te beïnvloeden? (Ik heb twee plaatjes uit een folder geknipt en hieronder bijgeplakt.)
Tja, zo wordt het natuurlijk nooit wat met meisjes en wetenschap.
Ik had toch meer ruimdenkendheid verwacht van een man in een jurk. (Ja ja, ’tabberd’ noemt U dat.) Bent U werkelijk dezelfde Sint als degene die mij twintig jaar geleden een microscoop cadeau deed? Een echte, weet U nog, met lenzen en een lampje. En nu dit: meisjes aan de afwasbak, jongens aan de microscoop? Bent U serieus, Sinterklaas, in 2011?!
Op mijn verlanglijstje van dit jaar staat er maar één wens: meer “spannende experimenten” voor álle kinderen. Begrijp me goed: ik vraag U uitdrukkelijk níet om roze microscopen op de markt te brengen; de mijne was wit en werkte prima. Laat meisjes ook eens door die microscoop kijken en laat jongens ook eens aan de afwasbak. Zoals trouwe bloglezers al weten, zijn er immers ook aan de afwas leuke proefjes te doen met drijvende druppels en kleurrijke zeepbellen of ketelbodems.
U leeft natuurlijk in een mannenwereld. (Of behoren er intussen ook vrouwen tot Uw Pietenkorps?) Daarom ga ik er voorlopig van uit dat U met de beste bedoelingen heeft gehandeld en gewoon niet beter wist. Wel mag ik hopen dat U de jongens en meisje van Intertoys tegen volgend jaar streng zult toespreken, zodat deze flater zich niet herhaalt!
Als Uw Sorrypiet nog in dienst was, dan kon U hem op pad sturen om excuses te bezorgen. Overigens wil ik U ook zelf mijn excuses aanbieden omwille van het feit dat onze correspondentie de laatste jaren wat verwaterd is. Ik wil niet ondankbaar overkomen en dank U zeer voor de chocoladeletter die ik mocht ontvangen. Makkers staakt uw wild geraas, etcetera, etcetera.